Kompetencje do przyszłości. Jakie umiejętności będą kluczowe na zmieniającym się rynku pracy?

Świat przyspiesza, a wraz z nim ewoluują wymagania rynku pracy. Dzieci, dopiero rozpoczynające swoją edukacyjną podróż, będą za kilka lat potrzebowały umiejętności, których nie uczono ich rodziców. Raport “Świat Młodych Badaczy 4.0: kompetencje do przyszłości” przygotowany przez Henkel Polska we współpracy z futurolożką, dr Edytą Sadowską, wskazuje dziesięć kompetencji, które są kluczowe, by dzisiejsi uczniowie mogli odnaleźć się na rynku pracy przyszłości.

Nowe wyzwania dla systemu edukacji

Dynamiczne zmiany technologiczne i społeczne stawiają przed systemami edukacji na całym świecie nowe wyzwania. Raport „Świat Młodych Badaczy 4.0: kompetencje do przyszłości” przygotowany przez Henkel Polska zwraca uwagę na kluczowe kompetencje, które będą niezbędne na rynku pracy przyszłości. Są to umiejętności, które należy rozwijać już na najwcześniejszych etapach edukacji. Przyszły pracownik nie tylko powinien doskonale znać technologię, ale także posiadać umiejętności miękkie, jak elastyczność, kreatywność i krytyczne myślenie. 

Ważne jest, aby patrzeć na przyszłość i kompetencje w niej potrzebne w kontekście transformacji, jakie obserwujemy w obszarach społecznym, środowiskowym, demograficznym czy edukacyjnym. Zwrócenie uwagi na wzajemne przenikanie się trendów pozwoli bowiem budować nie mapy kompetencji przyszłości, ale mapy kompetencji do przyszłości – odpowiadających na wyzwania, jakie stawiane są przed nami już dziś – mówi dr Edyta Sadowska, wykładowczyni akademicka Instytutu Bezpieczeństwa i Informatyki UKEN w Krakowie, Trenwatching i Future Studies AGH, ekspertka Digital University, autorka prognozy futurologicznej w raporcie „Świat Młodych Badaczy 4.0: kompetencje do przyszłości”.

Elastyczność kluczem do przyszłości

Dzieci, które rozpoczynają dziś naukę, będą pracować w zawodach, które jeszcze nie istnieją. Kluczowe jest więc umiejętne kształcenie kompetencji, które pomogą dzieciom elastycznie poruszać się po zmieniającym się świecie. Podstawową umiejętnością staje się więc rezyliencja, czyli zdolność do adaptacji w obliczu zmian i dążenie do celu mimo przeciwności. Dzisiejsze dzieci muszą być gotowe na różne ścieżki zawodowe, które będą wymagały zdolności do samodzielnego przekwalifikowania się, często nawet kilkukrotnie w trakcie kariery.

Kreatywność, czyli odwaga do eksperymentowania

Równie istotna jest kreatywność, którą wciąż często ignoruje się w tradycyjnym modelu edukacyjnym. Raport podkreśla, że przyszły rynek pracy będzie wymagał nowych rozwiązań, których nie dostarczy wyłącznie umiejętność odtwarzania wiedzy. Konieczne jest myślenie poza schematami i odwaga do eksperymentowania, a to z kolei wymaga stworzenia bezpiecznej przestrzeni na popełnianie błędów podczas prób rozwiązywania problemów już na etapie edukacji szkolnej.

Kompetencje cyfrowe jako podstawa

Znajomość kompetencji z obszaru STEM (nauka, technologia, inżynieria i matematyka) to kolejny element, który powinien stanowić fundament edukacji. To nie tylko wiedza potrzebna w zawodach technicznych, ale także umiejętność rozumienia i współpracy z technologią, która będzie przenikać każdą sferę życia. Stąd edukacja STEM staje się wręcz koniecznością. Podstawy teoretyczne nie są jednak wystarczające – konieczne jest wprowadzenie do szkół praktycznych zajęć i projektów, które uczą samodzielności i zastosowania wiedzy w realnych sytuacjach. Takie podejście rozwija myślenie krytyczne i analityczne, które jest równie ważne w codziennym życiu, jak i w przyszłej pracy zawodowej.

Wzmacnianie kompetencji społecznych i odpowiedzialności

Największym wyzwaniem dla współczesnej edukacji jest nadążanie za tempem zmian. Nauczanie oparte na współpracy, projektach i interdyscyplinarnych zadaniach staje się koniecznością, by sprostać wymaganiom dynamicznie zmieniającego się świata. Szkoła powinna uczulać uczniów na kwestie związane z etyką i odpowiedzialnością społeczną. Zrozumienie, że każde działanie ma swoje konsekwencje, będzie kluczowe w kształtowaniu przyszłych liderów, którzy stawią czoła globalnym problemom, takim jak zmiany klimatyczne, ograniczanie zasobów naturalnych czy rosnące nierówności społeczne.

Przygotowanie do pracy w globalnym świecie

Umiejętność pracy zespołowej i komunikacji w zróżnicowanych, często wirtualnych zespołach, to kolejne wyzwanie stojące przed systemem edukacji. Świat staje się coraz bardziej globalny, a technologia umożliwia pracę w międzynarodowych środowiskach. Wprowadzenie nauki opartej na pracy zespołowej, zarządzaniu projektami i komunikacji online powinno stać się standardem, aby przyszłe pokolenia były przygotowane na globalne wyzwania.

Świat i rozwój technologii pędzą do przodu, nieustannie zmieniając i unowocześniając systemy pracy. Stąd niezwykle istotne jest, aby firmy zapewniały swoim pracownikom możliwość nabywania nowych umiejętności, a co za tym idzie – ciągłego rozwoju. W Henklu wierzymy, że edukacja nie kończy się na szkole, stawiamy na tworzenie elastycznych zespołów oferując pracownikom szkolenia oraz programy rozwoju koniecznych kompetencji. Nasz globalny program Digital Upskilling promuje koncepcję lifelong learning i umożliwia pracownikom nieustane rozwijanie i pogłębianie kompetencji cyfrowych – mówi Karolina Szmidt, Prezes Zarządu i Dyrektor Personalna, Henkel Polska.

Edukacja jako przestrzeń do rozwoju i odkrywania

Przygotowanie młodych ludzi do przyszłości wymaga odwagi i innowacyjnego podejścia do edukacji. Szkoły powinny stać się miejscem, które zachęca do eksperymentowania i zadawania pytań. Z myślą o tych wyzwaniach, Henkel realizuje międzynarodowy program „Świat Młodych Badaczy”, który otwiera przed dziećmi fascynujący świat nauk ścisłych poprzez angażujące doświadczenia. W Polsce program działa od 2016 roku i jest skierowany do uczniów klas 2-3 szkół podstawowych. W czasie 90-minutowych interaktywnych warsztatów młodzi odkrywcy uczą się, jak działa otaczający ich świat, przeprowadzając eksperymenty, takie jak tworzenie kleju ze skrobi czy badanie działania kwasów. Takie podejście wzbudza ich naturalną ciekawość i zachęca do samodzielnego odkrywania, krytycznego myślenia oraz pracy zespołowej. W tym roku firma Henkel wprowadza „Świat Młodych Badaczy” w nowej odsłonie: program wzbogacono o materiały, zawierające gotowe scenariusze lekcji i propozycje prostych eksperymentów, które można przeprowadzić z uczniami w ramach zajęć lekcyjnych. Dzięki nowym materiałom edukacyjnym, które teraz są dostępne dla nauczycieli w całej Polsce, nauka staje się przystępna, fascynująca i dostosowana do realiów współczesnego świata.